تحریم‌های یک‌جانبه فاقد مشروعیت جهانی، ایران را در تنگنا قرار نمی‌دهد
امیر علی ابوالفتح در گفت‌وگویی با اشاره به اینکه اروپایی‌ها قول دادند بدون حضور آمریکا در برجام از این توافق جمعی دفاع کرده و منافع اقتصادی ایران را تامین کنند و اجازه ندهند که ایران از منافع اقتصادی بی‌بهره شود، گفت: بسته پیشنهادی هم که اروپا ارائه کرد هنوز جزئیات آن منتشر نشده و بر اساس اظهارات مقامات رسمی کشور خیلی امیدوارکننده نیست و تمام انتظارات ایران را پوشش نمی‌دهد.
وی تصریح کرد: اکنون دو فرض مطرح می‌شود یکی اینکه ممکن است ابراز نارضایتی ایران بخشی از تکنیک مذاکراتی باشد برای اینکه طرف مقابل را ترغیب و تشویق کند تا به شکل بهتری مطالبات ایران را تامین کند، در واقع از دیدگاه خوش‌بینانه می‌تواند یک مانور تبلیغاتی و مذاکراتی باشد.
این کارشناس مسائل آمریکا همچنین بیان کرد: اما در دیدگاه بدبینانه، واقعیت این است که اروپایی‌ها نتوانستند انتظارات ایران را برآورده کنند، به این دلیل که شرکت‌های خصوصی کارگزار اصلی برقراری روابط اقتصادی بین ایران و اروپا هستند. البته دولت‌ها عزم و اراده خود را مطرح کردند اما از این به بعد بستگی دارد به اینکه شرکت‌ها بر اساس منافع اقتصادی خودشان و مصلحت‌اندیشی که بر اعضای هیات مدیره و سهامداران انجام می‌دهند بتوانند ریسک همکاری با ایران را بپذیرند یا نه.
ابوالفتح افزود: فکر می‌کنم تلفیقی از دو فرضیه محتمل‌تر باشد زیرا آن تاکتیک را نمی‌شود رد کرد. اما واقعیت تلخ این است که بسیاری از شرکت‌های بزرگ، متوسط و همچنین شرکت‌های کوچک اروپایی قادر به پذیرش ریسک همکاری اقتصادی با ایران در صورتی که آمریکا اصرار داشته باشد که تحریم‌ها را به شکل کامل و بدون هیچگونه معافیتی اجرا کند، نیستند و چون این شرکت‌ها همکاری خودشان را قطع کرده یا به حداقل می‌رسانند آن توقعی که ایران دارد و وعده‌ای که اروپایی‌ها دادند اتفاق نمی‌افتد.
وی با اشاره به اینکه دور اول تحریم‌ها در مرداد ماه مجددا آغاز می‌شود، گفت: موضوع کلیدی این است که آیا آمریکا معافیت‌هایی را برای طرف‌های تجاری با ایران در نظر می‌گیرد یا نه؟ در اواخر دهه 1390 که بحث تحریم نفتی ایران مطرح شد دولتی که در آمریکا سر کار بود دولتی بود که به جهانی شدن و چندجانبه‌گرایی و تشکیل ائتلاف‌های بزرگ و جلب رضایت متحدان خودش عمل می‌کرد و به همین دلیل برای اینکه متحدان ناراضی نباشند معافیت‌هایی را در نظر گرفت که در آن سال‌ها شامل توتال شد.
این کارشناس مسائل آمریکا ادامه داد: اما اکنون دولتی در آمریکا بر سر کار است که به چندجانبه‌گرایی اعتقادی ندارد و با متحدان سنتی خودش وارد کشمش شده و جنگ تجاری وسیعی هم با چینی‌ها راه انداخته است. در این شرایط بعید به نظر می‌رسد که آمریکا چندان مایل باشد معافیت‌هایی را در نظر گیرد.
ابوالفتح خاطرنشان کرد: اخیرا مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده که درخواست معافیت برای شرکت‌های خریدار نفت ایران را بررسی می‌کند اما هنوز معلوم نیست که این بررسی مبنی بر این است که این شرکت‌ها معافیت‌هایی را خواهند داشت یا اینکه در نهایت این درخواست‌ها رد می‌شود اما همین که آمریکا پذیرفته معافیت‌ها را بررسی کند می‌توان گفت یک قدم کوچک به عقب است.
وی اظهار کرد: به هر حال با گذشت زمان و نزدیک شدن به زمان بازگشت تحریم‌ها و اصرار طرف‌های اروپایی برای ماندن در برجام شاید آمریکایی‌ها دچار تردید شوند که تا حدودی از سرسختی خود دست بردارند که در این صورت تحریم‌های یک‌جانبه‌ای که فاقد مشروعیت جهانی است به آن اندازه‌ای که آمریکایی‌ها امیدوار هستند، ایران را در تنگنا قرار نخواهد داد و زمینه‌های همکاری اقتصادی وجود دارد.
این کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: فکر می‌کنم زمانی که تحریم‌ها بعد از 15 مرداد و بعد از 13 آبان سال جاری اجرایی شود باید چند روزی صبر کرده و سپس ارزیابی کرد و فعالان اقتصادی می‌توانند در این مورد بگویند که آیا امکان بارگیری کشتی‌های نفتکش وجود داشته و یا امکان تمدید بیمه‌های نفتکش‌ها وجود دارد و همچنین آیا تخلیه نفت در مقاصد صادراتی انجام می‌شود یا خیر؟ بنابراین بعد از این مساله می‌توان ارزیابی کرد. در حال حاضر در حد حدس و گمان و بر اساس اظهارنظرها و وعده‌های اروپایی‌ها و تهدید آمریکایی‌ها نمی‌توان چندان ارزیابی دقیقی انجام داد.
ابوالفتح همچنین بیان کرد: اکنون فضای سیاسی و اقتصادی تجاری ایران با طرف‌های مقابل در حالت ابهام و فقدان شفافیت است و یکی از تکنیک‌های آمریکا این است که ایران را محدود کند و این روابط را با ایجاد ترس و رعب در طرف‌های اروپایی انجام می‌دهد که با ایران همکاری نکنند اما اینکه واقعا این اتفاق خواهد افتاد یا نه، باید صبر کرد.
وی با اشاره به سفرهای مقامات دیپلماتیک کشورمان به عنوان فرستاده‌های ویژه نیز اظهار کرد: این تماس‌های دیپلماتیک در سطوح مختلف و با سفرهای مقامات ارشد برای خارجی‌ها و یا پیام‌هایی که از سوی خارجی‌ها به ایران ارسال می‌شود حتما در شفاف شدن مواضع مهم است و اینکه مشخص شود کشورها چه مواضع و دیدگاهی دارند.
این کارشناس مسائل آمریکا خاطرنشان کرد: اما اینکه تصور کنیم این اتفاقات می‌تواند جلوی اجرای تحریم‌ها را بگیرد تا حدودی غیرواقعی است. البته می‌تواند میزان خسارات ناشی از بازگشت تحریم‌ها به اقتصاد ایران را کاهش دهد و از طریق گسترش همکاری‌هایی که معمول نیست و یا همان همکاری‌های نامتعارف و گشایش فرصت‌های جدید اقتصادی کمک‌کننده باشد. حتما در این شرایط باید تمام این مسیرها همزمان طی شود تا این مذاکرات صورت گیرد. جدا از اینکه نمایندگان ویژه به کشورهای مختلف سفر می‌کنند و پیام‌هایی را با خود به همراه دارند باید دیدارهایی در سطح سران هم انجام شود که خود موثر خواهد بود.
ابوالفتح در پایان گفت: انتظار می‌رود در ماه‌های حساسی که پیش‌رو داریم مقامات ارشد در سطح رییس‌جمهور دیدارهایی را انجام دهند که از قبل هم برنامه‌ریزی شده نیست و برای شرایط ویژه در نظر گرفته شده است تا امکان رسیدن به تفاهم و توافق و رسیدن به یک برنامه کاری در دوران خروج آمریکا از برجام فراهم شود.
انتهای پیام
